Badanie kukurydzy – jak czytać wyniki:

Badanie kukurydzy – jak czytać wyniki: wilgotność, uszkodzenia, zanieczyszczenia

Badanie kukurydzy pozwala ocenić jakość partii po zbiorze i ryzyko potrąceń w skupie. Kluczowe są: wilgotność, połamane i uszkodzone ziarno, zanieczyszczenia oraz – zależnie od odbiorcy – wybrane mikotoksyny. Poniżej zebraliśmy praktyczne progi i wskazówki, jak wykorzystać wyniki w decyzjach o dosuszaniu i doczyszczaniu. Regularne badanie kukurydzy przed przekazaniem do skupu ułatwia też decyzję logistyczną: czy od razu suszyć i separować, czy najpierw przemieszać i wyrównać partię.

Jakie parametry sprawdza laboratorium

• Wilgotność (%) – decyduje o bezpieczeństwie składowania i kosztach suszenia.
• Połamane/uszkodzone ziarno (%) – gorsza trwałość, szybsze nagrzewanie, ryzyko rozwoju pleśni.
• Zanieczyszczenia (%) – nasiona obce, pył, resztki kolb; wpływ na ubytek i klasę partii.
• Mikotoksyny (np. DON, fumonizyny) – badane według wymagań odbiorcy; krytyczne dla bezpieczeństwa pasz/żywności.

W części raportów spotkasz także MTZ (masę tysiąca ziaren) oraz gęstość nasypową (kg/hl). Choć nie zawsze wchodzą w rozliczenie ceny, pomagają ocenić kondycję surowca i podatność na uszkodzenia w transporcie oraz suszeniu. Niska MTZ i spadek kg/hl często towarzyszą wysokiemu udziałowi połamanych ziaren oraz większym ubytkom podczas doczyszczania.

Interpretacja wyników (tabela orientacyjna)

Uwaga: progi i przeliczniki różnią się między skupami i kontraktami. Tabela służy wstępnej ocenie, czy partię warto dosuszyć lub doczyścić przed sprzedażą.

Parametr	Co oznacza	Zakresy spotykane na rynku	Wpływ na klasę/cenę	Wskazówka praktyczna
Wilgotność [%]	Trwałość składowania	≤14–15 – docelowo po suszeniu; 15–20 – wymagane dosuszenie; >20 – świeży zbiór, wysoki koszt suszenia	Wyższa wilgotność = potrącenia i ryzyko grzania	Susz stopniowo, niską/umiarkowaną temp., zapewnij równomierny przepływ powietrza
Połamane/uszkodzone ziarno [%]	Odporność na psucie	≤5 – standard; 5–10 – potrącenia; >10 – ryzyko odrzutu	Większe straty w magazynie i podczas czyszczenia	Skoryguj młocarnię i prędkości wentylatorów, rozważ separację frakcji
Zanieczyszczenia [%]	Czystość partii	≤2 – standard; 2–3 – potrącenia; >3 – często odrzut	Ubytek masy handlowej	Doczyszczanie „na sucho”, sito/wialnia przed składem
Mikotoksyny (DON, FUM)	Bezpieczeństwo pasz/żywności	Progi wg kontraktu/aktu prawnego	Przekroczenia = ograniczenia w zbycie	Wczesne suszenie, czyste silosy, kontrola źródeł wilgoci

Jak pobrać reprezentatywną próbkę kukurydzy

• Próbka zbiorcza – zbierz materiał z wielu miejsc/strumieni (różne big-bagi, warstwy silosu, początek/koniec transportu).
• Nie tylko „z wierzchu” – pobieraj także z głębszych warstw, aby nie zaniżyć wilgotności i nie przeszacować czystości.
• Mieszanie i redukcja – wymieszaj dokładnie i zredukuj metodą ćwiartowania do 0,5–1,0 kg do analizy.
• Oznaczenie – opisz próbkę (partia, data, pole/silos), ułatwia to porównania i działania korygujące.

Co w praktyce podbija lub zaniża wynik

• Warunki w żniwa – wilgotne rośliny i chłód zwiększają wilgotność ziarna; upał i wiatr wysuszają, ale mogą nasilać pęknięcia.
• Ustawienia kombajnu – zbyt agresywny omłot i wysokie obroty zwiększają odsetek połamanych ziaren.
• Suszenie – zbyt wysoka temperatura powoduje pęknięcia i uszkodzenia termiczne; zbyt wolne suszenie sprzyja rozwojowi pleśni.
• Magazynowanie – nierównomierny nadmuch i strefy zawilgoceń prowadzą do ognisk grzania i podwyższonych zanieczyszczeń (pył, pleśń).

Jak poprawić wynik kolejnej partii

• Doczyszczenie – usuń frakcje lekkie (pył, resztki kolb) i nadmiar połamanych ziaren; często poprawia klasę.
• Suszenie schodkowe – etapami, kontrolując temperaturę ziarna i równomierność; po suszeniu „wyrównaj” wilgotność w silosie.
• Prewencja mikotoksyn – szybkie zbiory z wilgotnych pól, natychmiastowe dosuszenie, czyste magazyny i sprawna wentylacja.
• Kalibracja kombajnu – dostosuj prędkości i sitowanie do warunków, by ograniczyć uszkodzenia.

Dobrą praktyką jest badanie kukurydzy zarówno po doczyszczeniu, jak i po zakończonym suszeniu. Porównanie dwóch punktów kontrolnych pokazuje realny efekt zabiegów (spadek wilgotności, udział połamanych, zmiana czystości) i pozwala precyzyjniej zaplanować logistykę wysyłek oraz ewentualne mieszanie partii.

FAQ – krótkie odpowiedzi

Dlaczego wilgotnościomierz gospodarstwa pokazuje inaczej niż laboratorium?
Ręczne mierniki są szybkie, ale czułe na temperaturę i kalibrację dla danej odmiany. Metody laboratoryjne są referencyjne, dlatego różnice 0,5–1,0 p.p. są typowe.

Czy każdą partię trzeba badać na mikotoksyny?
Zależy od wymagań odbiorcy i ryzyka sezonowego. W latach wilgotnych i przy opóźnionych zbiorach badania profilaktyczne są częstsze.

Ile materiału przekazać do analizy?
Zazwyczaj 0,5–1,0 kg ziarna z próbki zbiorczej. W przypadku badań dodatkowych laboratorium może poprosić o większą ilość.